آشنایی با انواع مصالح ساختمانی + کاربرد آن ها

شناسهٔ خبر: 0663E8B4 -
امروزه با رشد سریع ساختمان سازی در سطح کلان شهرها، آشنایی با مصالح ساختمانی و انتخاب مصالح متناسب با شرایط ساخت وساز، به یکی از مهم ترین موضوعات تبدیل شده است. به اقلام ساختمانی گوناگون که در ساخت و تولید سازه های مختلف استفاده می شود، مصالح ساختمانی می گویند.

به گزارش هاناخبر ، امروزه با رشد سریع ساختمان سازی در سطح کلان شهرها، آشنایی با مصالح ساختمانی و انتخاب مصالح متناسب با شرایط ساخت وساز، به یکی از مهم ترین موضوعات تبدیل شده است. به اقلام ساختمانی گوناگون که در ساخت و تولید سازه های مختلف استفاده می شود، مصالح ساختمانی می گویند. در احداث یک ساختمان یا سازه، از مصالح ساختمانی مختلفی استفاده می شود که هرکدام ویژگی های منحصر به فردی دارند. شناخت کافی انواع مصالح برای ترسیم نقشه های ساختمانی و اجرای هرچه بهتر آن ها، امری ضروری می باشد. به همین دلیل افراد شاغل در حوزه ساختمان سازی باید شناخت کافی از مواد و مصالح ساختمان سازی داشته باشند تا بتوانند سازه ای بهینه و امن و مطابق با اصول استاندارد احداث نمایند. از گذشته های دور تا به امروز، متداول ترین مصالح به کار رفته در احداث ساختمانها، اقلامی نظیر چوب، سیمان، آجر و بتن بوده است. البته در ساختمان سازی مدرن، از مصالح نوین استفاده می گردد که در مقایسه با مصالح قدیمی از مزایای بسیار خوبی برخوردار هستند. در ادامه این متن به معرفی مصالح پرکاربرد و شناخته شده و همچنین خصوصیات آن ها خواهیم پرداخت.

دسته بندی مصالح ساختمانی بر اساس جنس

به طور کلی مصالح بر اساس جنس تشکیل دهنده آنها به دو دسته «مصالح ساده» و «مصالح مرکب» تقسیم بندی می شوند. 

مصالح ساده

مصالح ساده، مصالح مصنوعی یا طبیعی می باشند که به صورت ترکیبی نیستند و از ماده یکسانی تولید شده اند. مصالحی مانند شن، آجر، سیمان و بلوک در این دسته قرار می گیرند.

مصالح مرکب

مصالح مرکب، مصالح مصنوعی یا طبیعی می باشند که در تولید آن ها از چندین ماده مختلف استفاده شده است. انواع ملات، بتن و ایزوگام از نوع مصالح مرکب می باشند.

دسته بندی مصالح ساختمانی از نظر قدمت

مصالح به کار گرفته شده در ساختمان سازی همواره از گذشته تا به امروز، در حال تغییر و بهینه شدن می باشند و امروزه بسته به نوع ساختمان و شرایط اقلیمی، می توان مصالح مناسب ساختمان سازی را انتخاب کرد. مصالح ساختمانی از نظر قدمت، به سه دسته تقسیم بندی می شوند:

  • مصالح سنتی: مواردی مانند برگ، شاخه، پوست حیوانات، درخت و …
  • مصالح ساختمانی متداول: مواردی نظیر پلاستیک، بتن، چوب، سیمان، گچ، آهن و …
  • مصالح ساختمانی نوین: مواردی نظیر محصولات مصنوعی و انواع کامپوزیت ها

دسته بندی مصالح ساختمانی از نظر نحوه تولید

مصالح ساختمانی از جهت نحوه تولید، با یکدیگر متفاوت می باشند، اما به طور کلی مصالح قابل استفاده در ساختمان سازی به دو دسته مصالح پیش ساخته و مصالح ساختمانیِ درجا تقسیم بندی می شوند. 

مصالح ساختمانی پیش ساخته

مصالح پیش ساخته، مصالحی هستند که در کارخانه ها و کارگاه های مختلف تولید می شوند و به محل ساختمان سازی انتقال داده می شوند و مورد استفاده قرار می گیرند. استفاده هرچه بیشتر از مصالح پیش ساخته در ساختمان سازی، ضمن کاهش هزینه کلی ساخت و ساز، زمان اجرای پروژه را نیز کاهش می دهد. از طرفی استفاده از این نوع مصالح، ضایعات ساختمانی را نیز کاهش می دهد. دال بتنی پیش ساخته، پنل های گچی پیش ساخته، کاشی و سرامیک، آجر و دیوارهای بتنی پیش ساخته به عنوان مصالح پیش ساخته می باشند.

مصالح ساختمانی درجا

مصالح درجا، مصالحی هستند که در محل اجرای پروژه ساختمانی تولید و به کار گرفته می شوند و به همین دلیل این چنین نامگذاری شده اند. ملات، بتن، چارچوب، اسکلت ساختمان و قیر از مصالح ساختمانی درجا می باشند.

مصالح ساختمانی و ویژگی های آن ها

حال که مصالح ساختمانی را شناختید، به بررسی برخی از پرکاربردترین مصالح و ویژگی های آن ها می پردازیم.

خاک رس

خاک ها به طور کلی به دو دسته ی چسبنده و غیرچسبنده دسته بندی می شوند. خاک رس یکی از پرکاربردترین مصالح ساختمانی است که در دسته خاک های چسبنده جای دارد. یکی از مهم ترین ویژگی های خاک رس، کنترل دمای ساختمان می باشد. امروزه حفظ دمای داخل ساختمان در فصل تابستان و زمستان اهمیت بالایی دارد. پس استفاده از خاک رس می تواند تا حد زیادی در تثبیت هوای ساختمان موثر باشد و باعث صرفه جویی در مصرف انرژی گردد. خاک رس برای تولید مصالح متنوعی نظیر کاشی، سرامیک، ملات گچ و خاک، آجر، کاه و گل و سفال نیز کاربرد دارد. از دلایل اصلی پرکاربرد بودن این ماده در تولید مصالح می توان به مناسب بودن قیمت و سهولت استفاده و کندگیر بودن آن اشاره کرد.

سنگ

سنگ از پرکاربردترین مصالح ساختمانی است. سنگ ها به طور کلی مواد جامد و سختی هستند که از پیوند یک یا چند کانی به وجود می آیند و به سه دسته ی سنگ های رسوبی، سنگ های آذرین و سنگ های دگرگون تقسیم بندی می شوند. یکی از اصلی ترین دلایل استفاده سنگ در ساختمان سازی، در دسترس بودن آن است. از مزایای دیگر استفاده سنگ در ساختمان سازی می توان به قیمت نسبتاً پایین و مقاومت بالای آن اشاره کرد. تنوع بالای سنگ های ساختمانی موجود، استفاده از آن ها را برای کاربردهای ساختمانی مختلف امکان پذیر می کند.

چوب

یکی دیگر از پرکاربردترین مصالح ساختمانی، مخصوصاً در مناطق سرسبز و جنگلی، چوب است که از دل طبیعت به دست می آید. چوبها دارای انواع مختلفی با ویژگی های متنوع هستند که همین امر استفاده از آن را در شرایط آب و هوایی مختلف میسر می سازد. چوب ها به طور کلی به دو دسته طبیعی و مصنوعی تقسیم می شوند. چوب های طبیعی همان گونه که از اسمشان پیداست، چوب به دست آمده از درختان جنگلی می باشند و از گونه های مختلف چوب درختان به دست می آیند. چوب های مصنوعی از فراوری چوب طبیعی به دست می آیند و به دلیل داشتن مزایایی نظیر تنوع بالا، قیمت پایین تر نسبت به چوب طبیعی و مقاومت بالا در برابر آب و نفوذ حرارت، پرکاربردتر از چوب طبیعی می باشند. مصالحی نظیر MDF، نئوپان نمونه هایی از چوب مصنوعی هستند. از چوب در مواردی نظیر ساختن درب و پنجره، کفپوش و دیوارپوش و راه پله و …. نیز استفاده می کنند.

آجر

یکی دیگر از پرکاربردترین مصالح ساختمانی، آجر است. آجرها هم از قدیمی ترین انواع مصالح ساختمانی هستند که در گذشته آن ها را با پختن خشت در کوره تولید می کردند، اما امروزه با پیشرفت تکنولوژی، آجرهای متنوع با ویژگی های گوناگون تولید می کنند. از متداول ترین انواع آجر می توان آجر معمولی، آجر سفالی، آجر جوش، آجر نسوز و آجر سنگفرش را نام برد.

بتن

بتن از مخلوط سیمان و آب دست می آید. سیمانی که در ساخت بتن استفاده می شود، سیمان پرتلند می باشد. در میان مصالح ساختمانی، بتن یکی از مستحکم ترین مصالح است که به منظور مقاوم سازی ساختمان استفاده می شود. همانند سایر مصالح ساختمانی، بتن ها نیز در انواع مختلفی دارند که برخی از آن ها عبارتند از:

  • بتن سنگین
  • بتن سبک
  • بتن متخلخل
  • بتن سبک هوادار
  • بتن پلیمری

بتن ها در ساخت پل، تونل، سدسازی و کف سازی کاربرد زیادی دارند.

آهن

معمولاً آلیاژهای آهن در ساختمان سازی بسیار مورد استفاده قرار می گیرند. شناخته شده ترین آلیاژهای آهن در کاربردهای ساختمانی فولاد، مس، چدن و آلومینیوم هستند. مقاومت بالا و شکل پذیر بودن، دو مورد از بارزترین ویژگی های این دسته از مصالح ساختمانی می باشند.اما بزرگترین ایراد آهن، مقاومت پایین در برابر خوردگی و زنگ زدگی می باشد که به منظور برطرف کردن این ایراد، انواع روکش برای آنها در نظر گرفته می شود. از آهن به شکل های مختلف در صنعت ساختمان سازی استفاده می شود. برخی از شناخته شدن ترین انواع مصالح آهنی عبارت اند از: تیرآهن، انواع میلگرد و انواع درب ها.

پوکه معدنی

پوکه معدنی به بیان ساده، به سنگ هایی گفته میشود که از فوران آتشفشان ها حاصل می شود. ماگما، ماده ای است مذاب که توسط آتشفشان ها به روی زمین می آید و پس از سرد شدن به سنگ هایی با اندازه های مختلف با سوراخ هایی متفاوت تبدیل میشوند که همان پوکه معدنی نام دارد و دقیقا بهمین خاطر است که پوکه های معدنی با محیط زیست سازگار هستند. https://pokeh.net/

از جمله ویژگی های دیگر سنگ های معدنی میتوان به مقاومت در برابر آتش و عایق بندی صدا  اشاره کرد. علاوه بر این از استحکام مکانیکی عالی، وزن مخصوص کم برخوردار است.

گچ

گچ یکی از مصالح ساختمانی طبیعی است که به طور مستقیم از سنگ گچ به دست می آید و هیچ ماده افزودنی ندارد. گچ در ساخت ملات، سفید کاری سقف و دیوار و ساخت پنل های پیش ساخته استفاده می شود. برخی از متداول ترین انواع آن عبارتند از:

  • گچ سفیدکاری
  • گچ عاج
  • گچ گیپتون
  • گچ میکرونیزه
  • سیمان

یکی دیگر از پرمصرف ترین مصالح ساختمانی، سیمان است که از ترکیب مواد آهکی نظیر آلومینیوم اکسید و سیلیسیم تولید می شود. این ماده به عنوان پودری نرم است که ترکیب آن با سیمان، ماده ای مستحکم به نام بتن را به وجود می آورد. ماده ای که نقش پررنگی در مقاوم سازی ساختمان ها دارد. استفاده از سیمان در ساخت قطعات پیش ساخته، پل ها، تونل ها و راه سازی متداول است. برخی از شناخته شده ترین انواع سیمان ها عبارتند از:

  • سیمان پرتلند
  • سیمان رنگی
  • سیمان نسوز
  • ملات

ملات هم نوع دیگری از مصالح ساختمانی است که از ترکیب چند ماده مختلف به دست می آید و به منظور به هم چسباندن مصالح مختلف به کار گرفته می شود. در تولید ملات از ماده پرکننده و ماده چسباننده استفاده می شود. ملات ها به سه دسته کلی ملات آبی، ملات هوایی و ملات ویژه تقسیم بندی می شوند.

مصالح ساختمانی نوین

با پیشرفت علم و تکنولوژی، همواره شاهد تولید مصالح ساختمانی جدیدی هستیم که هم با کیفیت و هم مقاوم تر از نسل قبلی مصالح ساختمانی هستند. استفاده از این مصالح در ساختمان سازی، علاوه بر طولانی تر کردن عمر سازه، مقاومت سازه در برابر عوامل مختلف را نیز افزایش می دهند. از پرکاربردترین مصالح ساختمانی نوین می توان بتن اسفنجی، پنل ‎های گچی پیش ساخته، ورق پلی کربنات، کاشی حرارتی و شیشه مات شونده هوشمند اشاره کرد. با پیشرفت تکنولوژی هوشمندسازی ساختمانها و مهم تر شدنِ بهینه سازی مصرف انرژی، نیاز به استفاده از مصالح بهینه سازی شده در صنعت ساختمان سازی احساس می شود. تولیدکنندگان مصالح نوین تلاش می کنند به این نیاز بازار رسیدگی کنند.

سخن پایانی

با افزایش میزان ساخت وساز در کشور و همچنین تولید مصالح ساختمانی جدید و به روز، فعالان صنعت ساختمان سازی باید شناخت کافی از مصالح را داشته باشند تا بتوانند مناسب ترین موارد را برای استفاده در پروژه هایشان انتخاب نمایند. در این مقاله تلاش کردیم ضمن تعریف ماهیت کلی مصالح ساختمانی، ویژگی های هرکدام را توضیح دهیم تا بتوانید با مطالعه این متن دید کلی نسبت به مصالح ساختمانی موجود در بازار و مشخصات هر یک از آن ها به دست آورد. 

برچسب‌ها

ارسال نظر

  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.
8 + 7 =