وب سایت خبری تحلیلی هاناخبر

به گزارش هاناخبر ، به بررسی دلایل ایجاد و ارائه راهکارهای پیشنهادی از سوی افراد متخصص، مسئولین و نهادها جهت عبور از این مسئله پرداخته شده است.

 دلایل مصرف بیش از حد گاز
در ابتدا لازم است بدانیم که بر اساس آمارها ایران بیش از سه برابر کل اتحادیه اروپا گاز مصرف می کند. بر اساس اعلام های رسمی مصرف گاز در کشور از مرز  ۷۰۰ میلیون متر مکعب نیز گذشته و حتی افزایش 150 میلیون متر مکعبی نسبت به سال گذشته دارد. اگر بخواهیم این میزان مصرف گاز را محاسبه کنید یعنی اینکه تولید 6 فاز میدان گازی پارس جنوبی میزان مصرف گاز در کشور است.
وزارت نفت اعلام کرده تولید روزانه گاز خام در ایران در شرایط فعلی حدود یک میلیارد مترمکعب است که بعد از جداسازی میعانات گازی حدود ۸۵۰ ‌میلیون متر مکعب گاز مصرفی به ‌دست می‌آید. افزایش میزان مصرف گاز خانگی از روزانه ۲۵۰ ‌میلیون متر مکعب در فصل گرم سال به محدوده ۶۵۰ ‌میلیون متر مکعب در شرایط فعلی، ناترازی گازی حدود ۲۰۰ ‌میلیون متر مکعب در روز را پدید آورده است.

برودت شدید هوا و قطع صادرات گاز ترکنستان به ایران
برودت شدید هوا در کشور باعث شده بسیاری از شهرها حتی با دمای تقریبا منفی 27 درجه سانتی گراد سر کنند و همین موضوع باعث افزایش مصرف گاز شده است.
همچنین به علت سرمای هوا کشور ترکمنستان نیز گاز صادراتی به ایران را قطع کرده که این موضوع باعث شده استان های شمالی و خراسان شمالی و رضوی با مشکل گاز مواجه شوند.

ضعف مدیریتی دولت در ذخیره سازی گاز برای زمستان
به گزارش هاناخبر به نقل از روزنامه ایران، مطالعات ذخیره‌سازی گاز طبیعی در میدان یورتشا و سراجه قم از سال 75 در شرکت ملی گاز ایران با انعقاد قرارداد با شرکت kbb شکل واقعی به خود گرفت که درسال 78 به شرکت ملی نفت منتقل شد. اردیبهشت‌ ماه سال 82 مجددا به عنوان یک طرح به شرکت ملی گاز واگذار شد اما طرح مذکور از اسفند ماه سال 84 به ‌صورت مدیریت جداگانه به فعالیت خود ادامه داد و از سال 86 هم به شرکت ذخیره‌سازی گاز طبیعی منتقل شد، هر چند که پروژه یورتشا به‌ دلیل ترک کار توسط پیمانکار مربوطه یعنی «سفره گاز فرانسه» به تعویق افتاد اما قرار شد به ‌صورت bot و boo انجام شود که به‌دلیل انحلال شرکت، ادامه فعالیت به شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران انتقال یافت. در نهایت، پروژه سراجه در سال 91 به بهره ‌برداری رسید و در سال 92 هم تأسیسات ذخیره‌سازی سراجه به شرکت ملی گاز منتقل شد.
پروژه شوریجه هم با وجود آنکه از سال 89 شروع شد اما در سال 94 به بهره‌ برداری رسید. واقعیت این است که کارنامه دولت قبل در زمینه توسعه صنعت نفت و گاز از جمله ذخیره ‌سازی گاز خالی از نمرات قابل قبول بوده که تأثیرات آن یکی پس از دیگری نمود می ‌یابد.

حرکت معکوس کشور در مسیر انرژی جهان
دکتر هاشم اورعی، استاد تمام دانشگاه صنعتی شریف و رئیس اتحادیه انجمن‌های انرژی: ایران طی تنها چند دهه از بزرگ ‌ترین صادر کننده انرژی به بزرگ‌ ترین مصرف ‌کننده انرژی در جهان تبدیل شده است. اتفاقی عجیب که دقیقا روند معکوس حرکت ایران در مسیر انرژی جهانی را نشان می‌دهد.
وی  سه ویژگی مهم از وضعیت انرژی در ایران را عامل حرکت معکوس کشور در مسیر انرژی جهان دانست؛ ناپایداری و آشفتگی بخش انرژی در کشور، سبد انرژی ناکامل و همچنین سیاست انرژی نامنسجم و نامدون.

ایران؛ نخستین پرداخت‌کننده یارانه انرژی در جهان
دکتر هاشم اورعی، در برنامه میراث سده بیان اینکه در هزینه تمام‌شده انرژی در ایران باید هزینه اجتماعی آن را نیز محاسبه کرد، می‌گوید: «باید در نظر بگیریم که اگر تولید انرژی در ایران، آلایندگی ایجاد کرد، باید در آینده هزینه‌ای نیز صرف شود تا آن آلایندگی برطرف شود که آن هزینه در هزینه تمام ‌شده تولید انرژی محاسبه می ‌شود، اما در ایران از این بخش نیز غافلیم.»
وی با انتقاد از آنکه هنوز هیچ داده مشخصی از برآورد هزینه تولید انرژی (با ذکر مثال برق) در کشور وجود ندارد، می‌افزاید: «براساس برآوردهای شخصی، این هزینه در تولید برق در هر کیلووات برق، حدود ۲هزار تومان است، اما متوسط قیمت هر کیلووات ساعت برق، ۱۰۰ تومان عرضه می‌شود؛ یعنی پنج‌درصد قیمت تمام‌شده.»
او هشدار می‌دهد که آنقدر پرداخت یارانه انرژی در ایران بالاست که تبدیل به نخستین پرداخت‌کننده یارانه انرژی در جهان شده ‌ایم. چین با جمعیت میلیاردی در رتبه بعدی و عربستان سعودی در رتبه سوم قرار دارد.

راهکارها​​​​​​​
صرفه جویی
 مصطفی رجبی مشهدی سخنگوی صنعت برق اظهار کرد: در صورتی که مشترکان، مصرف برق و گاز خود را تنها 10 درصد کاهش دهند، مشکلی در کمبود گاز و تامین برق پایدار و تامین سوخت اصلی نیروگاه ها نخواهیم داشت و این 10 درصد با انجام راهکار‌های ساده‌ای مثل خاموش کردن لامپ ‌های اضافه و تنظیم دمای محیط بین 18 تا 21 درجه محقق می‌شود.
پویش هر خانه یک اتاق گرم؛ شرکت ملی گاز از همه هم وطنان درخواست کرد که با پیوستن به پویش یک خانه یک اتاق گرم بتوانند با کمتر مصرف کردن گاز مانع از قطعی گاز در نقاط دیگر کشور شوند.
هادی بیگی‌نژاد، نماینده مردم ملایر در مجلس شورای اسلامی، بیان کرد: "بهینه‌سازی مصرف سوخت" نخستین راهکار برای عبور از کمبود گاز است چراکه با توجه به افزایش روزافزون مصرف در کشور حتی با بالا رفتن افزایش تولید باز هم با کسری رو به رو خواهیم شد لذا "مصرف بهینه" با اصلاح وسایل و دستگاه‌های گرمایشی و حتی تاسیسات و زیرساخت‌ها نخستین قدم در این مسیر است.

تولید گاز بیشتر و توسعه صنایع بالا دستی
ضرورت اصلاح الگوی مصرف گاز در کشور؛ هادی بیگی نژاد از نمایندگان مجلس با بیان اینکه: تولید گاز به اندازه ی مصرف آن نیست، ادامه داد ما یا باید صنایع بالادستی خودمان را توسعه دهیم و گاز بیشتری تولید کنیم که این خود منابع زیادی را طلب می‌کند و یا اینکه باید مصرف فعلی مان را بهینه کنیم. به عنوان مثال صنایعی که می‌توانند از سیستم های بهینه مصرف کنند به عنوان مثال صنایع تولید آجر و مجموعه هایی در حوزه صنعت و معدن باید این موضوع را مدنظر قرار دهند.

استفاده از دستگاه ها با راندمان و بهره وری بهتر 
بیگی نژاد، عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه افزایش بهره وری نیروگاه ها امری ممکن است، بیان کرد: بنابراین بسیاری از چاره اندیشی ها برای بهینه مصرف کردن انرژی گاز مدنظر قرار گرفته و تنها باید این موارد اجرایی شود، لذا درخواست ما این است که امسال مواردی در زمینه بهینه مصرف کردن انرژی در بودجه ۱۴۰۲ مدنظر قرار گیرد و دولت هم قانع شود که این ماموریت ها را انجام دهد.
عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی بابیان اینکه بخاری و آبگرمکن های بهینه سوز وجود دارد، گفت: همچنین تبدیل سیستم های بخاری به سیستم های شوفاژی در حال حاضر وجود دارد و می تواند مد نظر قرار گیرد.

واردات
هادی بیگی نژاد، عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: سومین مسیر برای تامین گاز در کشور "واردات" است در واقع باید بتوان مانند گذشته گاز را از ترکمنستان گرفته و در مقابل به آن ‌ها کالا پرداخت کنیم، بنابراین باید مذاکرات در این زمینه مجددا آغاز شود، البته به نظر می‌رسد ترکمنستان نیز با این از سر گیری رابطه موافق باشند.

استفاده از مازوت برای نیروگاه ها
سال پیش هم ابتدا زمزمه‌ استفاده از مازوت که سوختی ارزان و قابل دسترس برای نیروگاه‌ها است، مطرح شد که ابتدا رد و در نهایت تایید شد و حالا با توجه به صحبت‌های اخیر وزیر نفت دولت سیزدهم مبنی بر کمبود گاز احتمالا امسال هم از مازوت استفاده شود. هاشم اورعی، استاد تمام دانشگاه شریف در همین باره می‌گوید: سال‌هاست در وزارت نیرو سرمایه‌گذاری ‌های کلان شده تا مجبور نشویم از گازوییل و مازوت استفاده کنیم. اصلا به همین دلیل هم از گاز برای سوخت استفاده می‌کنیم و این روش در دنیا هم انجام شده است.

استفاده از انرژی‌های تجدید‌پذیر
دکتر هاشم اورعی، رئیس اتحادیه انجمن‌های انرژی ایران با نگاهی به بهره‌گیری از انرژی خورشیدی در ایران اظهار می کند: کل عملکرد منسوبه انرژی تجدیدپذیر ایران پس از دو دهه باوجود ظرفیت ‌های شگرف در حوزه انرژی‌های تجدید‌پذیر، تنها ۹۵۰ مگاوات است. درحالی‌که ظرفیت منسوبه در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران ۸۵هزار مگاوات است. از نظر مهندسی، وقتی ایران پس از دو دهه، به زیر ۱۰۰۰ مگاوات در مقابل ۸۵هزار مگاوات نرسیده‌ای، یعنی عملکرد صفر.
وی دو علت را برای عدم سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در صنعت برق برمی‌شمرد: نخست، وزارت نیرو تبدیل به رقیب اصلی بخش خصوصی شده است و دوم، وزارت نیرو به هیچ قانونی پایبند نبوده است.